Mấy năm trước, một buổi
sáng mùa hè, trời oi bức, tôi đi từ phòng trong khách sạn ra eo biển để tắm.
Khi qua sân, tôi thấy ba tôi đang đào đất để trồng một cây nhỏ, mồ hôi ra nhễ
nhại.
Tôi tự hỏi: “Sao mà đầy đọa tấm thân như vậy? Ra biển tắm có khỏe hơn
không?”
Tôi hỏi người: “Ba khó nhọc làm gì vậy? Sao không đi tắm mát? Sang
năm chúng mình đâu có ra đây nữa?”
Người ngừng tay, ngó
tôi một cách kỳ dị, không biết rằng người phật ý hay thất vọng. Sau cùng người
đáp: “Thì có người khác ra đây”.
Tôi đi ra bờ biển,
nhưng không thấy ham bơi nữa, trở lại hỏi ba tôi:
- - Ba trồng
loại cây gì vậy?
Người do dự một chút,
rồi đáp:
- - Một loại
cây trăm năm.
Tôi hỏi lại:
- - Một cây
trăm năm! Ba muốn nói một trăm năm nữa mới trổ bóng? Nhưng sao ba chịu khó trồng
nó trong lúc nóng nực như vầy?
Người mỉm cười:
- - Tại ba tự
hứa phải trồng nó sáng hôm nay. Năm ngoái ba thấy ở vườn Bách thảo Beonx một
cây như vậy trổ hoa. Ba nghĩ đến người ba chục năm trước đã trồng nó để bây giờ
ba được hưởng và tự nhủ một ngày nào đây ba phải trồng một cây cho người tới
sau được hưởng. Hôm nay ba làm công việc đó.
Giúp cho người khác là
một điều vui, vì như vậy là ta dự một phần vào sự phối hợp của vũ trụ.
Trích “Sống đời đáng sống”
– Nguyễn Hiến Lê
